در درمان اندودنتیک ناحیه پالپ دندان درمان میشود. پالپ به بخش مرکزی دندان گفته میشود که حاوی عصب و رگهای خونی است. رگهای خونی اکسیژن و مواد مغذی را به دندان میرسانند. هنگامی که پالپ دندان آسیب میبیند یا دچار عفونت میشود، باید عصبکشی انجام شود تا دندان نجات پیدا کند.
در موارد زیر کودک نیاز به عصبکشی دارد:
- دندان درد بدون علت مشخص
- حساس بودن شدید دندان نسبت به تغییرات دما
- شکستگی دندان و نمایان شدن پالپ
عصبکشی هم در دندانهای شیری انجام شود و هم در دندانهای دائمی. اگرچه دندانهای شیری در نهایت میافتند، اما معمولاً دندانپزشک توصیه میکند دندان شیری ترمیم شود مگر اینکه زمان بیرون زدن دندان دائمی زیر آن نزدیک باشد.
وجود دندانهای شیری برای درست جویدن و صحبت کردن لازم است. همچنین دندانهای شیری فضا را برای بیرون زدن دندانهای دائمی حفظ میکنند. اگر کودک دندان شیری خود را خیلی زود از دست بدهد، دندانهای مجاور به سمت فضای خالی حرکت کرده و فضای خالی را پر میکنند. این وضعیت باعث میشود دندان دائمی زیر آن نتواند از لثه بیرون بزند یا در تلاش برای بیرون زدن دندانهای مجاور را کج نماید.
دو نوع درمان اندودنتیک در دندانهای شیری انجام میشود: در صورتی که پالپ زنده باشد، پالپ در بخش تاج دندان تخلیه میشود اما پالپ ناحیه ریشه تخلیه نمیشود (درمان پالپ و زنده) . در درمان پالپ غیرزنده که به آن درمان ریشه یا عصب کشی گفته میشود، پالپ ناحیه ریشه و تاج کامل برداشته میشود. در نهایت اگر این روشها مؤثر نباشد، دندان کشیده میشود.
درمان پالپ زنده برای دندانهای شیری
برای درمان پالپ زنده دندان، نباید هیچ تورم یا آبسه ای وجود داشته باشد. همچنین دندان نباید لق شده باشد. چهار نوع درمان پالپ زنده در دندانهای شیری وجود دارد:
1- قاعده محافظ: زمانی که پوسیدگی دندان ایجاد شده است اما پالپ تحت تأثیر آن قرار نگرفته است از این روش استفاده میشود. بخش پوسیده تخلیه شده و مواد محافظت کننده در دندان قرار میگیرند و سپس دندان پر میشود.
2- پوشش غیر مستقیم پالپ: زمانی از این روش استفاده میشود که پوسیدگی به پالپ بسیار نزدیک شده باشد اما هنوز به آن نرسیده باشد. بخش عمده پوسیدگی تخلیه میشود و پوشش محافظ بر روی آن قرارداده میشود. این کار باعث میشود جلوی بیرون زدن پالپ گرفته شود، همچنین فرایند التیام تسریع میشود. در مرحله آخر دندان پر میشود.
3- پوشش مستقیم پالپ: در صورتی که بخش کوچکی از پالپ بیرون زده باشد، از این روش استفاده میشود. بیرون زدگی پالپ ممکن است در حین برداشتن بخش پوسیده رخ داده باشد و یا به دنبال نوعی جراحت اتفاق بیفتد. در این روش مواد دارویی بر روی پالپ قرار داده میشود تا از آن محافظت کند. پوشش مستقیم پالپ در دندانهای شیری به اندازه دندانهای دائمی مؤثر نیست.
4- پالپوتومی زنده: زمانی که بخش بالای پالپ تحت تأثیر پوسیدگی و یا جراحت قرارگرفته باشد، اما بخش ریشه دندان هنوز سالم باشد از این روش استفاده میشود. دندانپزشک بخش پوسیده و عفونی یا آسیب دیده پالپ را خارج مینماید. بخش سالم پالپ در ریشه دست نخورده باقی میماند. سپس داخل دندان با مواد محافظ پر میشود. در نهایت دندان با روکش استیل پوشانده و محافظت میشود. پالپوتومی زنده را میتوان در دندانهای شیری انجام داد. همچنین در دندانهای دائمی که هنوز رشد شان کامل نشده است این روش انجام میشود. پالپوتومی زنده در دندانهای دائمی معمولاً به عنوان ترمیم موقتی انجام میشود تا زمانی که رشد ریشه دندان کامل شود. این درمان را میتوان به عنوان اولین مرحله عصب کشی دندان کامل در نظر گرفت.
درمان پالپ غیر زنده برای دندانهای شیری
درمان پالپ غیر زنده را به عنوان عصبکشی میشناسیم. در شرایطی که پالپ خیلی آسیب دیده باشد و نمیتوان آن را نجات داد عصب کشی دندان انجام میشود. برای این کار دندانپزشک تمام پالپ دندان را تخلیه مینماید و تمامی این محفظه را تمیز و ضدعفونی میکند. سپس دندان با مواد خاصی پر میشود. هنگامی که بدن شروع به جذب ریشه دندان شیری میکند تا دندان شیری بیفتد و به جای آن دندان دائمی بیرون بزند،این مواد پرکننده دندان نیز جذب میشوند. برای محافظت بیشتر از دندان، یک روکش استیل بر روی آن قرار میگیرد. اگر موقعیت دندان تحت درمان در جلوی دهان باشد، به جای روکش استیل میتوان از مواد هم رنگ دندان استفاده کرد یا روکش استیل را با مواد هم رنگ دندان پوشاند. معمولاً برای عصب کشی دندان بیش از یک جلسه درمان لازم است.
عصبکشی بهتر است یا کشیدن دندان شیری؟
دندانپزشک در مورد معایب و مزایای هر روش به شما توضیح میدهد تا بتوانید تصمیم بگیرید دندان شیری کودک را بکشید یا عصبکشی انجام دهید. این تصمیم بستگی به موارد زیر دارد:
- کدام دندان تحت تأثیر قرار گرفته است
- دندان در حالت طبیعی چه زمانی خواهد افتاد
- میزان آسیب وارد شده به دندان چقدر است
- آیا لثه و استخوان نیز تحت تأثیر قرار گرفتهاند یا خیر
اگر کودک مشکل پزشکی جدی داشته باشد، هرگونه عفونت میتواند برای او جدی یا خطرناک باشد. در این صورت اگر دندان شیری آسیب دیده عفونت کرده باشد، احتمال کمی وجود دارد که پس از عصبکشی نیز دوباره عفونت کند. در این موارد دندانپزشک احتمالاً توصیه میکند دندان کشیده شود. اما اگر کودک سالم باشد و کشیدن دندان شیری بر توانایی خوردن یا صحبت کردن او تأثیر بگذارد یا درست بیرون زدن دندان دائمی را تحت تأثیر قرار بگیرد، ممکن است عصب کشی دندان توصیه شود.
پس از عصب کشی دندان ممکن است که کودک اندکی درد را تجربه بنماید. با داروهای مسکن بدون نسخه به راحتی میتوان این درد را کنترل نمود.
